شهرستان جلفا
شهرستان جلفا
سابقه تاریخی
جلفا از زمانهای پیش از میلاد به خاطر موقعیت جغرافیایی و استراتژی اهمیت خاصی داشته و از لحاظ فرهنگی و مدنی دارای شهرتی بس فراوان بوده است. به طوری که اصحاب الرس در زمان حضرت سلیمان بن داود در این منطقه ظهور کرده و سبب ایجاد دوازده شهر در کنار رودخانه ارس شدند ، که نام دوازده ماه بر آنها اطلاق گردید. اقلیتهای مذهبی ایران در ایالات شمالغرب و به خصوص ارومیه از مسیحیان ارمنستان می باشند که اغلب ساکنین قدیمی جلفا بودند و در زمان صفویه، شاه عباس کبیر در سالهای ۱۶۲۵ م – ۱۶۲۹ م عده ای از مسیحیان صنعتگر این شهر را به اصفهان کوچانید و در آنجا شهری در کنار زاینده رود با همین نام احداث کرد . تاریخ جلفا را مورخین به قرن ۵ قبل از میلاد ارجاع می دهند که در آن زمان اسم جلفا، جولاء (بافنده) بود و پس از مکان گزینی ارامنه جولا به جوغا تغییر کلمه داد، ولی پس از کوچاندن ارامنه توسط شاه عباس صفوی نام لاتین Jolfa به این مکان گزیده شد.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان جلفا با وسعت ۱۶۷۰ کیلومتر مربع (۳٫۷ درصد مساحت استان) در ۱۲۰ کیلومتری تبریز و به صورت نوار باریکی در مرز شمالی ایران واقع شده است. این شهرستان از سمت شمال با کشورهای جمهوری ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان، از سمت شرق با شهرستان خداآفرین، از سمت غرب با استان آذربایجان غربی و از سمت جنوب با شهرستانهای ورزقان و مرند هممرز است.
اقلیم و آب و هوا
اقلیم کلی شهرستان جلفا نیمه خشک و سرد می باشد و تنها قسمت کوچکی از ارتفاعات فوقانی و حاشیه رود ارس دارای اقلیم خشک و سرد می باشند. مقدار متوسط دمای سالیانه ۱۵ درجه سانتی گراد در حاشیه رود ارس تا ۵ درجه در ارتفاعات بلند متغیر است. شهر جلفا درارتفاع ۷۰۴ متری از سطح دریاهای آزاد واقع شده است و از این نظر در بین شهرهای استان آذربایجان شرقی کمترین ارتفاع را به خود اختصاص داده است. این موقعیت ارتفاعی در مجموع به رغم آن که جلفا در شمالیترین ناحیه کشور موجب تعدیل درجه حرارت آن نسبت به نقاط هم عرض آن در آذربایجان شده است. ارتفاع پایین درمجموع موجب افزایش درجه حرارت در شهر جلفا و همچنین دشت گلفرج نسبت به نواحی کوهستانی پیرامون و بلندناحیه شده است. منطقه جلفا و ارسباران از نظر گیاهشناسی بطور کلی جزء ناحیه اصلی اروپ – سیبری و بخش فرعی تر آن با نام هیرکانین است که از مغرب تا ارسباران و از مشرق تا جنگل های گلستان ادامه دارد و مساحت آن با درنظر گرفتن جنگل های ارسباران به ۳ میلیون هکتار می رسد. این ناحیه در تمام فصول بوسیله باران و برف مشروب می گردد. نوسان حرارت آن زیاد و زمستانش معمولاً سخت و شدید می باشد، هر چند در مجاورت اقیانوس ها و دریاها دارای زمستانی مطبوع تر و معتدل تر است. جنگل های ارسباران یا قراچه داغ که در آذربایجان شرقی قرار گرفته است جز جنگل های نیمه مرطوب بوده که از جامعه بلوطستان و مشتقات آن، با درختان غالب اوری و ممرز تشکیل می شود. پوشش گیاهی در دو طرف رودخانه در ساحلهای ایران و آذربایجان نسبتاً متنوع می باشد. پوشش گیاهی شامل نیزار، بوته زار و در برخی مناطق پوشش درختچه های گز می باشد.
نقاط تاریخی و دیدنی
حمام جلفا، کلیسای سنتاستپانوس (واقع در ۲۶ کیلومتری غرب جلفا)، پل ضیاءالملک نخجوانی)، آبشار آسیاب خرابه (واقع در ۲۷ کیلومتری هادیشهر در حاشیه رود ارس)، امامزاده شعیب دوزال، امامزاده سید محمد نوجهمهر (از نوادگان امام موسی کاظم(ع))، روستای کردشت (شامل مجموعه تاریخی و حمام کردشت)، روستای اوشتبین (روستای پلهای)، منطقه حفاظتشده ارسباران (با وسعت ۷۲ هزار هکتار در کناره های جنوبی رود ارس)